Diş Hastalıklarında Genel Anestezi
Anestezi, 3 şekilde yapılır:
- Sedasyon
- Genel anestezi (Narkoz)
- Rejyonel anestezi (Lokal anestezi)
1. Sedasyon
Anestezi doktoru tarafından uygulanması gerekli bir yöntemdir. Bazı uyku ilaçları ile koldan açılan damar yolundan (kelebek) aralıklı küçük dozlarda uygulanarak yapılır. Hastanın şuuru açıktır, uyanık gibidir fakat hafif uyku halindedir. Hasta komutlara uyar ve denileni yapabilir. Bu yöntem genelde yetişkin hastalarda diş hekimi korkusu olanlarda, bulantı- öğürme refleksi fazla olanlarda ve genel anestezinin riskli olabileceği hastalarda tercih edilir. Ayrıca çocuklarda kısa işlemlerde de tercih edilebilir.
Sedasyon işlemi ilacın verilmesi sonlanarak bitirilir, derlenme daha hızlıdır. Hasta işlem sonrası hızla hatırladıklarını tıpkı uykudan uyanıp rüyalarını unutması gibi unutur ve bir şey hatırlamaz.
2. Genel Anestezi /Narkoz
Anestezi doktoru tarafından uygulanması gerekir. Koldan açılan damar yolundan ilk anestezik ilaçlar verilerek başlatılan bir yöntemdir. Hasta tamamen uyutulur ve anestezi cihazına bağlanır. Bunun sebebi hastaya kas gevşetici ilaç verilmesi bu nedenle solunum desteği gerekliliğidir. Hasta tam derin uyku halinde olduğu için bir şey görmez ve duymaz. Hastaya burundan yada ağızdan sonum tüpü takılarak solunum cihazına bağlanır. Solunum cihazı belirli aralık, hacim ve karışımda narkoz gazını hastaya solutmaya yarar. Böylece işlem bitene kadar hastanın tam uyuması sağlanır.
3. Rejyonel Anestezi /Lokal anestezi
Lokal anestezik ilaçlarla bir bölgenin uyuşturulması işlemidir. Genellikle diş hekimlerinin uyguladığı yöntemdir.
Bir kurumda genel anestezi yapabilmek için ameliyathane olmalıdır. Ameliyathane içerisinde anestezi cihazı, solunum anestezi gazları, diğer anestezi ilaçları ve anestezi ekipmanları bulunmalıdır, ayrıca filtreli havalandırma ve tam steril ortam gereklidir. Bunlarda bizim hastanemizde mevcuttur.
Hangi durumlarda genel anesteziye başvurulur? (korku, engelli…)
Engelli çocuk ve erişkin hastalar başta olmak üzere, diş hekimi korkusu olanlarda, bulantı öğürme refleksi fazla olanlarda ve bazen de genel konfor açısından tüm hastalarda sedasyon tercih edilebilir.
Kimler genel anestezi yaptıramaz?
Acil şartlarda herkes genel anestezi alabilir fakat normal şartlarda durum biraz farklıdır. Genel durumu kötü olanlar, kontrolsüz şeker, tansiyon, kalp hastalığı olanlar, gebeliğinin ilk dönemlerinde olanlar daha uygun şartlarda anestezi alabilirler.
Sıklıkla yapılan hangi tedavi/ tedaviler genel anestezi altında yapılmaktadır?
Tüm diş operasyonları genel anestezi altında yapılabilmektedir. Önemli olan hastaya anestezi gerekliliğidir.
Ameliyat öncesi ve sonrasında hasta nasıl bir hazırlık yapmalıdır?
Yetişkin hastalarda 8 saat, çocuk hastalarda 6 saat açlık ve susuzluk gereklidir. Ayrıca hastanın genel durumunun kontrolü için bazı tetkikler isteyip hastayı anestezi öncesinde muayene etmekteyiz. Bunlar kan değerleri, kanama değerleri, EKG, akciğer röntgeni ve açlık kan şekeri gibi tetkiklerdir. Bunlarla işlem öncesi hastada tanı konulmamış bir hastalık var mı diye kontrol ederiz.
Ameliyat sonrasında yetişkin hastaları en az 3 saat kadar gözetim altında tutarız ki anestezi etkisinden tamamen hasta çıkmış olsun. Hastalarda işlem sonrası bulantı, kusma, baş dönmesi olabilmektedir. Bu takip süresince bu etkilerin ortadan kalkması beklenir. Çocuk hastalarda işlem sonrası derlemem daha hızlı ve kısadır.
Anestezi yapıldıktan sonra hasta ne kadar süre sonra uyanır?
Ameliyat bittikten 10 dk kadar sonra hasta uyanmaya başlar fakat tam kendine gelme 3-5 saat kadar sürebilir.
Genel anestezi ile ilgili doğru bilinen yanlışlar nelerdir? Ve sedasyon yöntemi tam olarak nedir? Biz yapıyor muyuz?
Genel anestezi halkımız tarafından narkoz olarak bilinir.Narkozun hiç bir yan etkisi yoktur! Yani anestezi sonlandığında narkoz etkileri tamamen geriye döner ve kalkar. Yıllar sonra beyin hasarı yapmaz, felç bırakmaz, bağımlılık yapmaz. Bir kişi aynı gün içerisinde gerekirse defalarca narkoz alabilir (bazı durumlarda gereklidir). Fakat ailesel narkoz ilaçlarına karşı duyarlılık olanlarda (muayene sırasında sorulur) farklı bir ilaç yada yöntem seçilir.
Hastanemizde tam teşekkülü ameliyathanemiz mevcut olup, genel anestezi uzmanı gözetiminde genel anestezi ve sedasyon yapabilmekteyiz.
İstenmeyen yan etkiler; anestezide kullanılan ilaçlardan birine karşı alerji gelişmesi, tanı konulmamış kalp, akciğer, böbrek gibi önemli organ hastalığının olması durumunda gelişebilecek durumlar (kan şekeri dengesizliği, tansiyon dengesizliği, kalp gücü yetersizliği ve ritim bozulması), hastanın kilolu olması, sigara kullanmasına bağlı pıhtılaşma sorunları ve akciğer kapasite azlığı, sonum yollarının şekil bozukluğuna bağlı zor hava yolu gibi durumlardır. Bütün bu sayılan istenmeyen durumları kontrol altında tutmak için hastanemizde anestezi uzmanı tarafından anestezi işlemleri gerçekleştirilmektedir.
Bakırköy Hospitadent
Başhekim Dt. Selma KURTOĞLU
