Diş Sıkma Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Sizde mi Diş Sıkıyorsunuz?
Diş sıkma ve gıcırdatma, gece ve/veya gündüz oluşabilen istemsiz bir aktivitedir. Toplumda yetişkin bireylerin büyük bir çoğunluğunda görüyor; ancak bu durum çeşitli olumsuz semptomlar ortaya çıkmadan hastalar tarafından genellikle farkına varılamıyor. Hasta bize ancak dişlerde hassasiyet, aşınma, sallanma ve kırılma, diş sinirlerinde ölüm, çevre dokularda yaralanma, çene eklem rahatsızlıkları, baş ağrısı ve fonksiyon bozukluğu gibi durumlarda geliyor. Çocuklarda gözlemlenen diş sıkma ve gıcırdatmayı normal bir süreç olarak kabul ediyor; ayrıca değerlendiriyoruz.
Neden Diş Sıkıyoruz?
Diş sıkma ve gıcırdatmanın birçok nedeni vardır ve bu nedenler arasında; stres ve kişisel özellikler, uyku düzeni, uyku esnasındaki solunum bozuklukları, travmatik yaralanmalar, merkezi sinir sistemi rahatsızlıkları, yasa dışı ilaç kullanımı (ektazi), ilaç tedavileri (seratonin), alkol, kafein ve sigara kullanımı gibi faktörler sayılabilir.
Çene Eklem Rahatsızlığı Nedir?
Çene eklem rahatsızlığı, çiğneme kasları, çene eklemi, baş ve boyun kaslarının bir kısmı, eklem bağları, dişler, yanak, dudak ve tükürük bezlerinden oluşan sistemi etkileyen problemleri kapsayan kompleks bir rahatsızlıktır. Çene eklemi rahatsızlığı şikayeti ile bizlere başvuran hastalarımızın sayısı her geçen yıl artış gösteriyor. Bu artışın nedeni bu rahatsızlığın eskiden olmamasından değil, diş hekimlerinin ve kulak burun boğaz uzmanlarının bu konu ile ilgili bilgi düzeylerinin artmasıyla bu rahatsızlıkları teşhis edebilmelerinden kaynaklanmaktadır.
Çene Eklem Rahatsızlığımın Olduğunu Nasıl Anlarım?
Temporomandibular (çene) eklem rahatsızlığının birçok işaret ve belirtisi vardır. Bu işaret ve belirtilerden bazıları şunlardır:
- Kulağın ön bölgesinde, çene ekleminde, yüz-boyun kaslarında ve şakaklarda aniden başlayan veya yavaş yavaş oluşan ağrı,
- Yüzde ağrı ve yorgunluk hissi,
- Çiğnerken ya da konuşurken ağrı ve yorgunluk,
- Esnemede ve ağız açmada zorluk,
- Ağız açıp kapatırken tıklama, takırtı sesi,
- Kısıtlı ağız açıklığı veya çene kilitlenmesi,
- Çenenin tek tarafa doğru kayarak açılması,
- Yüzde şişlik,
- Dişlerde ağrı,
- Dişlerde normal kapanmama hissi,
- Kulaklarda ağrı,
- Kulaklarda çınlama,
- Kulaklarda duyma problemi,
- Baş ağrısı,
- Göz çevresinde ağrı ve basınç,
- Baş dönmesi.
Çiğneme kasları ile ilgili ağrılar, diş sıkma ve/veya gıcırdatma sırasında bu kasların fazla çalışmasından kaynaklanır; baş-boyun ve baş ağrısına da neden olabilir. Çene eklemi ile ilgili ağrılar ise, eklem içindeki sert ve yumuşak dokuların değişikliğinden kaynaklanır.
Çene Eklem Rahatsızlıklarının Nedenleri Nelerdir?
Çene eklem rahatsızlıkları, çok nedenli olup bölgeyle ilgili çok sayıda hastalığı içermektedir. Genel görüş birkaç faktörün birlikte rahatsızlığı meydana getirmesidir. Bu faktörlerden bazıları şunlardır;
- Çenelere direkt gelen travma (kaza, darbe, sportif yaralanmalar, düşme, çarpma),
- Ağzın uzun süre çok açılması gereken diş tedavileri,
- Genel anestezi verilirken ağzın aşırı derecede açılması,
- Diş sıkma ve/veya gıcırdatma, dudak ısırma, tırnak yeme, sakız çiğneme gibi aktiviteler,
- Alt ve üst dişler arasında normal olmayan ilişki.
Nasıl Tanı Konulur?
Çene eklem rahatsızlıklarının teşhisinde önemli olan, diş hekiminin bu verileri doğru bir şekilde değerlendirecek ve ayırıcı tanıyı koyacak yetenek ve bilgiye sahip olmasıdır. Klinik muayene, yaklaşık 30-35 dakika sürer. Hastalarımızdan sağlık sorunları ile ilgili gerekli bilgileri aldıktan sonra, çene eklemi ve baş boyun kaslarını içeren ayrıntılı muayene ile tanıya varmaya çalışırız. Eğer gerekliyse tanı için MRI veya diğer görüntüleme yöntemleri de kullanabiliyoruz.
Nasıl Tedavi Olurum?
Diş sıkma ve/veya gıcırdatmanın tedavisi, istemsiz aktivitenin ortadan kaldırılmasını amaçlamaz. Uygulanan tedavi metodu çoğunlukla ağız içi apareyleri kullanılarak bu aktivitenin kontrol altına alınmasını ve meydana gelebilecek patolojik veya fiziksel değişikliklerin önlemesini içerir. Temporomandibular rahatsızlık tedavisinin asıl amacı ise, çene eklemi içindeki basıncın düzenlenmesi ve normal çene fonksiyonlarının sağlanmasıdır. Doğru teşhis konulduğu taktirde, bu rahatsızlığın ortopedik aperey (splint) kullanımı, hasta eğitimi ve gerekli duyulduğunda fizik ve ilaç tedavisi ile kontrol altına alınabildiği bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır.
Bakırköy Hospitadent
Başhekim Dt. Selma KURTOĞLU
